اقتصاد بخش عمومی

یکی از زیر مجموعه‌های علوم اقتصادی، که به ویژه از دهه ۱۹۵۰ میلادی به بعد اهمیت خاصی پیدا کرداقتصاد بخش عمومی است. این شعبه علم اقتصاد، چون با تجزیه و تحلیل فعالیت‌های اقتصادی دولت‌ها سر و کار دارد، نوعی ارتباط و ‌اهمیت سیاسی نیز پیدا کرده است. در حال حاضر، بخش قابل توجهی از ادبیات اقتصادی در سطح نظری و مجموعه‌ای از توصیه‌های سیاست‌گذاری در سطح اجرایی به اقتصاد بخش عمومی مربوط است. در این ارتباط دو محور بیشتر مورد توجه است؛ تجزیه و تحلیل هزینه‌های بخش عمومی، و ارزیابی درآمدهای آن بخش. در نظام آموزشی رشته اقتصاد، در مقطع کارشناسی، دو درس سه واحدی، تحت عنوان‌های اقتصاد بخش عمومی(۱) و اقتصاد بخش عمومی(۲)، ارائه می‌شود. به طور معمول‏ یکی از این درس‌ها، به هزینه‌های دولتی و درس دیگر به درآمدهای آن می‌پردازد. به نظر می‌رسد که اگر بخش عمومی(۱) به بررسی جایگاه کلی دولت در اقتصاد و تحلیل هزینه‌های دولتی اختصاص یابد و بخش عمومی(۲) مطالعه درآمدها را بر عهده بگیرد، مناسب‌تر خواهد بود. بدیهی است که مدرّسان محترم می‌توانند با توجه به تجربه‌های خود، روش‌های دیگری را اعمال کنند.
بیان چند نکته لازم به نظر می رسد:
۱٫ کتاب حاضر، پس از سال‌ها تدریس در درس‌های اقتصاد بخش عمومی و ‌هم‌چنین مالیه عمومی، تدوین شده است. در نتیجه، به همراه تبیین نظری، آثاری از تجربه‌ها و یافته‌های عملی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
۲٫ تلاش شده که از موضوع‌های جدید در بخش عمومی، مانند کاربرد نظریه بازی‌ها، نظریه اقتصادی سیاست، دیوان‌سالاری، تعدیل اقتصادی و مانند آن، استفاده شود.
این کتاب به مباحث زیر می پردازد:
پیش‌گفتار چاپ سوم
پیش‌گفتار چاپ اول
فصل اول
کلیاتی از اقتصاد بخش عمومی
۱ـ۱٫ مقدمه و قلمرو کلی
۲ـ۱٫ تحولات اقتصاد بخش عمومی
۳ـ۱٫ دیدگاه‌های برخی اقتصاددانان، درباره بخش عمومی
۴ـ۱٫ ملاحظات تکمیلی
فصل دوم
اقتصاد رفاه و کارآیی
۱ـ۲٫ مقدمه و قضایای اقتصاد رفاه
۲ـ۲٫ کارآیی در مصرف و تولید
۳ـ۲٫ تابع رفاه اجتماعی و بهینه اجتماعی
فصل سوم
دولت در نظریه اقتصادی و نارسایی در بازار
۱ـ۳٫ مقدمه و مبانی دولت در اقتصاد
۲ـ۳٫ نارسایی (یا شکست) بازار و وظایف دولت
۳ـ۳٫ نظریه بازی‌ها و همکاری دولت و بخش خصوصی
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل کالاهای عمومی
۱ـ۴٫ مقدمه و زمینه‌های اولیه
۲ـ۴٫ تهیه کارآمد کالاهای عمومی
۳ـ۴٫ بررسی الگوهای ارائه کالاهای عمومی
فصل پنجم
تجزیه و تحلیل پیامدها و آثار جانبی
۱ـ ۵٫ مقدمه و مفهوم کلی پیامدهای جانبی
۲ـ۵٫ تجزیه و تحلیل پیامدهای جانبی
۳ـ ۵٫ شیوه‌های برخورد با پیامدهای جانبی
۴ـ۵٫ مقایسة راه حل‌های مختلف
فصل ششم
انتخاب دسته‌جمعی و مسأله دیوان‌سالاری
۱ـ۶٫ مقدمه و زمینه‌های انتخاب دسته جمعی
۲ـ۶٫ رأی اکثریت و قضیة عدم امکان
۳ـ۶٫ هزینة مبادله و تصمیم‌گیری غیر بازاری
۴ـ۶٫ چارچوب و موارد نظریة اقتصادی سیاست
۵ـ۶٫ دیوان‌سالاری
فصل هفتم
مطالب تکمیلی نظریه انتخاب عمومی
۱ـ۷٫ مقدمه
۲ـ۷٫ زمینه‌ها و روند تکاملی نظریه انتخاب عمومی
۳ـ۷٫ اقتصاد سیاسی قانون اساسی، دستاورد مهم انتخاب عمومی
۴ـ۷٫ ابعاد تکمیلی نظریه اقتصاد سیاسی قانون اساسی
۵ـ۷٫ چند نتیجه قابل ملاحظه
فصل هشتم
نظریه‌های گسترش بخش عمومی و اندازه دولت
۱ـ۸٫ مقدمه
۲ـ۸٫ الگوی اقتصاد خردی از رشد بخش عمومی
۳ـ۸٫ کارآیی بخش عمومی و خصوصی و اندازه دولت
۴ـ۸٫ مطالب تکمیلی اندازه دولت
فصل نهم
نقش دولت در تثبیت اقتصادی، توزیع درآمد و ‌مبارزه با فقر
۱ـ۹‌. مقدمه و نقش دولت در تثبیت اقتصادی
۲ ـ۹‌. مبارزه با فقر
۳ـ۹٫ نظریه‌های توزیع عادلانه درآمد و ثروت
۴ـ۹٫ ملاحظاتی کلی از تثبیت و ‌توزیع در ایران
فصل دهم
بودجه و ‌عملکرد مالی دولت‌ها
۱ـ۱۰٫ بودجه، مراحل و‌ اصول آن
۲ـ۱۰٫ کسری بودجه و قاعده تصمیم‌گیری بودجه
۳ـ۱۰٫ بودجه‌بندی در ایران (مطالعه موردی)
۴ـ۱۰٫ تحول بودجه و ‌بودجه‌بندی
۵ـ۱۰٫ بودجه و عملکرد مالی دولت در ایران
فصل یازدهم
کلیاتی از مالیات و یارانه
۱ـ۱۱٫ مقدمه، هزینه‌ها و درآمدهای بخش عمومی
۲ـ۱۱٫ کلیاتی از مالیات و سوبسید (یارانه)
۳ـ۱۱٫ دیگر ابعاد مالیات
۴ـ۱۱٫ مقایسه سیستم‌های مالیاتی در کشورهای مختلف
فصل دوازدهم
آثار و ‌پیامدهای مالیات و ‌یارانه
۱ـ۱۲٫ اثر مالیات و‌ یارانه بر تولید، قیمت و‌ عرضه نیروی کار
۲ـ۱۲٫ انتقال و ‌وقوع مالیات با توجه به کشش‌ها و بازارها
۳ـ۱۲٫ مالیات بر شرکت‌ها
۴ـ۱۲٫ تجربه‌ها و ‌دیدگاه‌های مالیاتی
فصل سیزدهم
مطالب تکمیلی در مالیات و یارانه
۱ـ۱۳٫ مقدمه
۲ـ۱۳٫ دولت و مالیات بهینه
۳ـ۱۳٫ تحلیل سیاست یارانه‌ها
۴ـ۱۳٫ توزیع درآمد، نابرابری و یارانه
فصل چهاردهم
ارزیابی طرح‌های دولتی، تأمین اجتماعی و ‌قرضه ملی
۱ـ۱۴٫ طرح‌های اقتصادی دولت‌ها در تحلیل هزینه ـ فایده
۲ـ۱۴٫ چارچوب کلی تأمین اجتماعی
۳ـ۱۴٫ تحول اخیر در تأمین و‌ توسعه
۴ـ۱۴٫ قرضه ملی
فصل پانزدهم
تعدیل اقتصادی، خصوصی‌سازی و دیگر موضوع‌های اقتصاد بخش عمومی
۱ـ۱۵٫ تعدیل اقتصادی و ‌خصوصی‌سازی
۲ـ۱۵٫ درس‌ها و تجربه‌های بیشتر از تعدیل و‌خصوصی‌سازی
۳ـ۱۵٫ عدم تمرکز، توسعه پایدار و ‌تحول دولت رفاه
۴ـ۱۵٫ دولت الکترونیک و چند مطلب پایانی
قسم‌نامه اقتصاددانان
کتاب‌شناسی
نمایه